RTV Maastricht

Integriteit: gemeenteraad laat regie aan burgemeester

Opvallend stil bleef het de afgelopen dagen in de gemeenteraad rondom de publicaties over mogelijke belangenverstrengeling van de burgemeester. Gisteravond laat werd duidelijk waarom: Annemarie Penn-te Strake stuurde een brief naar de raad waarin zij toegaf dat zij de aanschaf van het pand van haar buurman - een hoofdrolspeler in de spionagezaak - aan de raad had moeten melden. En dat een extern onderzoek uitgevoerd moet worden dat haar conclusie al dan niet bevestigt. In een besloten bijeenkomst ging de gemeenteraad met dit voorstel akkoord, met uitzondering van de Liberale Partij Maastricht. Die vindt dat het onderzoeken van een melding iets anders is dan onderzoek naar het wekken van de schijn van belangenverstrengeling - dat laatste is wat staats- en bestuursrechtdeskundigen in verschillende publicaties de burgemeester verwijten. Het onderzoek neemt naar verwachting een maand in beslag.

De spionagezaak, de aanschaf van een pand en twijfels over bestuurlijke integriteit. Wat gebeurde er allemaal de afgelopen twee jaar in en rond het stadhuis? Een beknopt overzicht. 

 

Burgemeester Annemarie Penn-te Strake kocht vorig jaar haar derde huis in de Looiersgracht van een ambtenaar die rond dezelfde tijd een hoofdrol speelde in de Maastrichtse spionagezaak, meldde vijf dagen geleden De Volkskrant. De koop werd niet formeel gemeld aan de gemeenteraad of het stadsbestuur. 

Penn en de ambtenaar, Wim Lousberg, kenden elkaar als buurtgenoten en vervullen beiden rollen in carnavalsvereniging De Tempeleers. Als ambtenaar deed Lousberg, werkzaam voor de gemeente Heerlen, een integriteitsmelding tegen ambtenaren van de gemeente Maastricht, nadat een gespreksverslag over een gezamenlijk dienstencentrum was gelekt. Maastrichtse ambtenaren wilden voor hun werk namelijk niet naar Heerlen reizen. In het verslag stond dat dan maar onderzocht moest worden of de gemeente van ze af kon. Hoewel de integriteitsregeling enkel geschreven leek voor Maastrichtse ambtenaren, werd Lousbergs melding in behandeling genomen. Gevolg: honderden ambtelijke mails werden heimelijk gelezen, medewerkers werden tijdens hun werk door bedrijfsrechercheurs - op als intimiderend ervaren wijze - verhoord. Penn kreeg van deze bezoeken niks mee, zo verklaarde zij jongstleden februari: de kwestie werd behandeld door gemeentesecretaris Piet Buijtels, die op dat moment overigens op vakantie was en aansluitend met pensioen ging. 

Over de vastgoedaanschaf laat Penn optekenen dat zij vooraf overlegde met gouverneur Theo Bovens, die net als zij geen bezwaren zag. In De Limburger verduidelijkt Bovens dat Lousbergs naam in dat gesprek wel viel, maar niet dat hij de baas was van het servicecentrum in Heerlen, waarover Maastrichtse ambtenaren in de clinch lagen met hun werkgever.

De gemeente focust zich in haar mediarespons in eerste instantie op het feit dat Penn haar koopcontract sloot half maart vorig jaar, een paar weken voordat zij hoorde van het gelekte gespreksverslag. Maar de kwestie met de ontevreden ambtenaren – die pas veel later de naam spionagezaak kreeg - speelde op dat moment al maanden. Zo zat Penn enige weken vóór de koop een overleg voor met de morrende medewerkers die niet naar het Heerlense bedrijfspand van Lousberg wilden verhuizen, zo meldt De Limburger. Vervolgens concentreert het verweer zich op formele details. De bijeenkomst vóór de koop was enkel met Maastrichtse ambtenaren, een gepland overleg met Lousberg en andere ambtenaren uit onder meer Heerlen pas nà de koop. Dat verschil wil Penn benadrukken, ook al stond de wrevel over een gang naar Lousbergs bedrijf voor beide bijeenkomsten op de rol. Daarnaast accentueert de burgemeester dat zij destijds optrad als waarnemend voorzitter, eentje die bijeenkomsten niet voorbereid. Met andere woorden: voorafgaand tijdens vergaderingen verdiepte Penn zich niet in de agenda - en daarmee was zij rondom de koop dus niet bezig met het ambtelijk gedoe rond Lousbergs bedrijf.  

Op geen moment bericht Penn formeel aan het stadsbestuur of de raad dat zij een pand kocht van Lousberg: niet voorafgaand of ten tijde van de koop, niet toen Lousberg zijn integriteitsmelding deed en niet tijdens de twee raadsvergaderingen in februari van dit jaar, die geheel in het teken stonden van de spionagezaak. Staats- en bestuursrechtdeskundigen in De Volkskrant stellen dat Penn melding had moeten doen om in ieder geval de schijn van belangenverstrengeling te vermijden. En dat “alle lichten op rood” staan.

In een besloten bijeenkomst van de gemeenteraad gisteravond zegt Penn dat zij de vastgoedaanschaf inderdaad aan de raad had moeten melden. En stelt voor extern onderzoek te laten doen dat haar conclusie al dan niet bevestigt. Alle partijen gaan akkoord, met uitzondering van de LPM. Die twijfelt over de reikwijdte van het onderzoek: dat moet niet alleen over de melding gaan, maar ook over de vraag of hier - zoals deskundigen in de media stellen - de schijn van belangenverstrengeling is gewekt.   

Ook de politiek over de Maastrichtse spionagezaak zien? Kijk naar een samenvatting in aflevering 25 van politieke rubriek Lopende Zaken op de website van RTV Maastricht: https://www.rtvmaastricht.nl/ tv/lopende-zaken/143979608